ΡΟΧΑΛΗΤΟ ΚΑΙ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΥΠΝΙΚΗ ΑΠΝΟΙΑ

 

 

Τι είναι το ροχαλητό;

Είναι η θορυβώδης αναπνοή την ώρα του ύπνου.

​

Τι είναι η αποφρακτική υπνική άπνοια;

Έτσι ονομάζεται η κατάσταση αυτή στην οποία υπάρχει απόφραξη της διόδου του αέρα στον λαιμό με αποτέλεσμα δυσκολία στην αναπνοή (δύσπνοια) ή και παύσεις της αναπνοής (άπνοιες) κατά την διάρκεια του ύπνου.

​

​

​

​

​

​

​

​

​

​

 

 

 

 

 

Τι σχέση έχουν το ροχαλητό και η αποφρακτική υπνική άπνοια;

Σχεδόν όλοι οι άνθρωποι με αποφρακτική υπνική άπνοια ροχαλίζουν (συνήθως έντονα) γιατί η στενότητα του αεραγωγού στον λαιμό δημιουργεί θορυβώδη αναπνοή.

 

Υπάρχουν άνθρωποι που ροχαλίζουν δυνατά αλλά δεν έχουν αποφρακτική υπνική άπνοια. Η δίοδος του αέρα μπορεί δηλαδή να είναι πολύ θορυβώδης αλλά να μην είναι δύσκολη ούτε να σταματάει.

 

Υπάρχουν άνθρωποι που ροχαλίζουν σχετικά ήπια αλλά έχουν σημαντική αποφρακτική υπνική άπνοια.

 

Η συνύπαρξη του ροχαλητού οποιασδήποτε έντασης με υπέρταση, πονοκεφάλους, παθήσεις της καρδιάς ή των πνευμόνων ή σημαντική κόπωση και υπνηλία στην διάρκεια της ημέρας, πρέπει να δημιουργήσει υποψίες για την ύπαρξη αποφρακτικής υπνικής άπνοιας.

 

Ποιες είναι οι αιτίες του ροχαλητού και της αποφρακτικής υπνικής άπνοιας;

Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν ροχαλητό. Οι ίδιοι παράγοντες, όταν δημιουργούν σοβαρότερη απόφραξη των αεραγωγών, προκαλούν αποφρακτική υπνική άπνοια.

 

Οι συνηθισμένες αιτίες είναι η παχυσαρκία, η υπερτροφία (μεγέθυνση) στις αμυγδαλές ή/και τα κρεατάκια, η απόφραξη της μύτης (αλλεργία, διάφραγμα, κόγχες, πολύποδες), η δυσμενής κατασκευή του λαιμού (κοντός και παχύς λαιμός) και το μικρό μέγεθος της κάτω γνάθου (με τα πάνω δόντια να βρίσκονται μπροστά από τα κάτω).

 

Ελάχιστοι ενήλικοι ή παιδιά έχουν όλες αυτές τις αιτίες συγχρόνως. Αρκεί και μία μόνο από αυτές για να δημιουργηθεί σημαντικό πρόβλημα.

 

Στους ενηλίκους η κατάσταση αυτή μπορεί να επιδεινώνεται από θέματα γενικότερης υγείας όπως ο διαβήτης, το κάπνισμα, το αλκοόλ και κάποια φάρμακα που μειώνουν τον τόνο των μυών (ηρεμιστικά, υπνωτικά κλπ). Η ύπαρξη αποφρακτικής άπνοιας στην οικογένεια και η προχωρημένη ηλικία είναι επίσης προδιαθεσικοί παράγοντες.

 

Τι επιπτώσεις έχει το απλό ροχαλητό χωρίς αποφρακτική υπνική άπνοια;

Το απλό ροχαλητό στους ενηλίκους διαταράσσει σημαντικά τον ύπνο τού ή τής συντρόφου τού ανθρώπου που ροχαλίζει, με άμεση επίδραση στην ποιότητα ζωής (λόγω ελλιπούς, διακεκομμένου και επιφανειακού ύπνου). Έτσι έχει έμμεση επίδραση και στην ποιότητα ζωής του ίδιου του ανθρώπου που ροχαλίζει, λόγω κόπωσης και εκνευρισμού του ή τη συντρόφου του από τον προβληματικό ύπνο.

 

Μερικά ζευγάρια επιλέγουν να κοιμούνται χώρια, λύνοντας έτσι το πρόβλημα του θορύβου και του διαταραγμένου ύπνου. Αυτή η πρακτική όμως συχνά επηρεάζει πολύ σημαντικά την σεξουαλική ζωή τού ζευγαριού και το αίσθημα συντροφικότητας.

 

Το απλό ροχαλητό χωρίς αποφρακτική υπνική άπνοια δεν έχει επίδραση στην υγεία ή την ποιότητα ζωής ενός παιδιού.

 

Τι επιπτώσεις έχει η αποφρακτική υπνική άπνοια στους ενηλίκους;

Το έντονο ροχαλητό που συνήθως την συνοδεύει, προκαλεί τα θέματα ποιότητας ύπνου του συντρόφου που αναφέρονται παραπάνω. Υπάρχουν όμως ακόμα σοβαρότερες συνέπειες λόγω της ίδιας της αποφρακτικής υπνικής άπνοιας.

 

• Η δυσκολία και οι διακοπές της αναπνοής επηρεάζουν εντονότατα την ποιότητα του ύπνου του ίδιου του ασθενούς, προκαλώντας επιφανειακό, κατακερματισμένο και αναποτελεσματικό ύπνο στον ίδιο τον ασθενή. Το αποτέλεσμα είναι η ύπαρξη πονοκεφάλων, χρόνιας κόπωσης και υπνηλίας που χαλάνε την διάθεση και υποβαθμίζουν την ποιότητα ζωής. Δημιουργούνται σημαντικά θέματα στην εργασία λόγω μειωμένης ενέργειας και απόδοσης ενώ διαταράσσονται και οι οικογενειακές σχέσεις.

• Ακόμα πιο σημαντικές είναι οι επιπτώσεις στην σωματική υγεία. Οι άνθρωποι με αποφρακτική υπνική άπνοια έχουν αυξημένο κίνδυνο για εγκεφαλικά, εμφράγματα, υπέρταση, αρρυθμίες και ίσως και διαβήτη.

• Τέλος, η αποφρακτική υπνική άπνοια δεκαπλασιάζει (τουλάχιστον) τον κίνδυνο θανατηφόρων τροχαίων ατυχημάτων που συμβαίνουν επειδή οι οδηγοί κοιμούνται στο τιμόνι (πολλές φορές τελείως απροειδοποίητα, αφού δεν αντιλαμβάνονται την νύστα και την υπνηλία τους εγκαίρως).

 

Τι επιπτώσεις έχει η αποφρακτική υπνική άπνοια στα παιδιά;

Η έλλειψη αποδοτικού ύπνου που προκαλεί η αποφρακτική υπνική άπνοια μπορεί να έχει αρνητική επίδραση όχι μόνο στην σχολική επίδοση αλλά και στην γενικότερη πνευματική ανάπτυξη. Η νοημοσύνη, η μνήμη, η ικανότητα μάθησης,η προσοχή, η συγκέντρωση, η συναισθηματικότητα, η συμπεριφορά και η κοινωνικότητα μπορεί να επηρεαστούν ανεπανόρθωτα. Τα προβλήματα αυτά είναι πολύ πιο έντονα στα παιδιά, γιατί ο αναπτυσσόμενος εγκέφαλος έχει πολύ μεγάλη ανάγκη από αποδοτικό, φυσιολογικό ύπνο.

 

Η σωματική ανάπτυξη των παιδιών με αποφρακτική υπνική άπνοια είναι πολύ συχνά σαφώς μειωμένη, πιθανόν λόγω μειωμένης παραγωγής αυξητικής ορμόνης. Η ορμόνη αυτή παράγεται σε μεγαλύτερες ποσότητες την ώρα που ο ύπνος είναι βαθύς, τα παιδιά όμως με αποφρακτική υπνική άπνοια δεν μπορούν να κοιμηθούν βαθιά.

 

Στα παιδιά (όπως και στους ενηλίκους) μπορεί να υπάρξουν και πολύ σοβαρές οργανικές επιπλοκές από την αποφρακτική υπνική άπνοια, όπως πνευμονική υπέρταση και καρδιακή ανεπάρκεια.

 

Τι πρέπει να γίνει σε περιπτώσεις ροχαλητού ή αποφρακτικής υπνικής άπνοιας;

Η πρώτη κίνηση είναι η εξέταση από ειδικό ΩΡΛ. Με την βοήθεια του ιστορικού και της κλινικής εξέτασης μπορεί να φανεί αρκετά καθαρά το μέγεθος του προβλήματος καθώς και οι πιθανές αιτίες.

 

Μερικές φορές χρειάζεται να γίνει καταγραφή της οξυγόνωσης του αίματος και των παλμών της καρδιάς κατά την διάρκεια του ύπνου (οξυμετρία ύπνου). Αυτή είναι μια εξέταση που γίνεται στο σπίτι με ένα φορητό μηχάνημα. Είναι απλούστατη και πολύ εύκολη αφού η μέτρηση γίνεται με ένα απλό μικρό αυτοκόλλητο αισθητήρα.  Το αποτέλεσμα της εξέτασης αυτής μπορεί να διαλευκάνει τυχόν αμφιβολίες για τον βαθμό του προβλήματος στην αναπνοή την ώρα του ύπνου.

 

Η καταγραφή της οξυγόνωσης και των παλμών μπορεί να συνδυαστεί με μέτρηση της αρτηριακής πίεσης, της αναπνοής, του θορύβου τού ροχαλητού, της θέσης του σώματος και της κίνησης των μελών και των ματιών. Αυτή η εξέταση λέγεται "πολυσωματοκαταγραφική μελέτη ύπνου" ή απλά "μελέτη ύπνου" και μερικές φορές είναι απαραίτητη για την σωστή διάγνωση.

 

Τι θεραπείες εφαρμόζονται για το ροχαλητό και την αποφρακτική υπνική άπνοια;

Η επιλογή της μεθόδου αντιμετώπισης εξαρτάται από τις αιτίες του προβλήματος και την ηλικία του ασθενούς.

 

Συνηθισμένες παρεμβάσεις στα παιδιά είναι η αμυγδαλεκτομή και η εγχείρηση στα κρεατάκια.

 

Στους ενηλίκους είναι συχνό να χρειαστεί απώλεια βάρους ενώ αρκετές φορές ενδείκνυται η εφαρμογή μάσκας θετικής πίεσης (CPAP) ή ενδοστοματικής συσκευής προώθησης τής κάτω γνάθου. Μερικές φορές η θεραπεία περιλαμβάνει χειρουργική επέμβαση στην μύτη ή στον λαιμό (πχ διάφραγμα, κόγχες, αμυγδαλές). Φυσικά συστήνεται και η αντιμετώπιση προδιαθεσικών παραγόντων όπως το κάπνισμα, το αλκοόλ κλπ.

 

Η τελική επιλογή γίνεται από τον ενήλικο ασθενή ή τους γονείς του παιδιού σύμφωνα με τις οδηγίες και τις συμβουλές του γιατρού.

 

Είναι καλή η πρόγνωση σε περιπτώσεις αποφρακτικής υπνικής άπνοιας;

Η καθυστερημένη και ελλιπής αντιμετώπιση οδηγεί σε σοβαρά θέματα ανάπτυξης, υγείας ή ακόμα και επιβίωσης. Η έγκαιρη και σωστή θεραπεία όμως έχει εξαιρετικά αποτελέσματα σε όλες τις ηλικίες.